روشنفکر دینی= شریعتی

از جمله بخشهای مهم جامعه ایران که متأسفانه مردم ما تا کنون شناخت درستی از آنها ندارند، و به جایگاه و اهمیتشان در جامعه ما چندان توجه نشده، روشنفکران دینی هستند، این گروه که چهره های شناخته شدشان عبارتند از: شریعتی، مهندس بازرگان، مطهری، طالقانی، سروش و چهره های متقدمتر آنها عبارتند از: اقبال لاهوری، سید جمال الدین اسد آبادی، شیخ محمد عبدو و... تأثیرات اجتماعی این اشخاص در دوران اخیر بیشتر از زمان مشروطه به این سو قابل توجه است، این اشخاص جزو گروه های اجتماعی هستند، که کمتر فرصت یافته اند، نقش مستقیمی در اداره امور جامعه ایران و سایر جوامع مسلمان داشته باشند، اما پیش از آن که توضیح بیشتری در خصوص این قشر بدهیم به عنوان شروع لازم است، به معرفی این اشخاص بپردازیم، دکتر سروش در کتاب « راز دانی و روشنفکری و دینداری » در تعریف ایشان می گوید:

   روشنفکر دینی یعنی با خبر از دنیای غیر دینی، یعنی دیندار عصر، یعنی آشنا با انواع روشنفکریهای غیر دینی و عالم به دین خود و عازم بر بازسازی معرفت دینی و فهم آن در جغرافیای معرفتی نوشونده بشر، و همّت گمارنده بر ابداع و هدایت و روشنگری و مبازره فرهنگی و فکری، و دارنده اعتقاد تفصیلی به کارسازی دین در عصر حاضر و صاحب دغدغه جمع بین خلوص دین از پیرایه ها و توانایی و تعبد و تعقل و زمین و آسمان. روشنفکر دینی، مهاجر محقق دردمند و فکور و دلیر، و از تقلید رسته است. او به آفات و بیماریهای جامعه دینی ـ از آن نظر که دیندار است ـ حساس است؛ و پی بیان و علاج دلیرانه و طبیبانه آنها ست. روشنفکر دینی ـ علی الاصول ـ یک احیاگر است، که هم به جوانب مغفول می پردازد، و آنها را از فراموش شدگی بیرون می آورد، و هم به نو فهمی همّت می گمارد، و هم به دفع آفات علمی و شبهات فکری می پردازد.