هنجار هستی

هنجار هستی

چیزی شبیه تائو
هنجار هستی

هنجار هستی

چیزی شبیه تائو

تطبیق آموزه های قرآن و تائو قسمت هشتم« تطبیق با واقعیت ».

کوشش تمامی مکاتب حکیمانه جهان این است که ذهن عمل و جان و روان آدمی را با امر واقع هستی که همان هنجار هستی یا تائو است هماهنگ کنند و انسانها را از عمل مبتنی بر هوا و هوس و اوهام و گمان پرهیز دهند. کسی می تواند به چنین حیاتی برسد که نخست حیاتی عالمانه و محققانه داشته باشد و دوم در مسیر تزکیه جان خویش بکوشد.
 در آموزه های دینی بر عدم پیروی از ظن و گمان و کوشش برای داشتن زیستی مبتنی بر علم و آگاهی تأکید شده است به نحوی که کسب دانش امری واجب برای هر زن و مرد مسلمان است و هر کس برای داشتن حیاتی عالمانه و آگاهانه باید منتهای سعی و کوشش خویش را مبذول دارد. در کنار چنین کوششی تزکیه نفس و دور داشتن آن از صفات ناشایست مقدمه هر رخداد خوبی در نظام کمال جوی اسلام است. این رویه در سایر کتب حکیمانه جهان نیز قابل مشاهده است به عنوان مثال در کتاب تائو برای آن که پیروان حقیقت را بر هنجار هستی یا تائو انطباق دهد چنین آموزه هایی ارائه می کند.
  1. کسی که سعی در درخشیدن می کند نور وجودش را خاموش می کند.
  2. کسی که خود را بزرگ می داند نمی تواند بداند به واقع کیست.
  3. کسی که بر دیگران فرمان می راند نمی تواند بر وجود خود فاتح شود.
  • تمامی این توصیه ها برای این است که انسان دچار احساسات و اوهامی  که او را از واقعیت دور می کند نشود و با امر واقع یا هنجار هستی و یا تائو هماهنگ گردد.

تطبیق آموزه های قرآن و تائو قسمت هفتم « تسلیم »

   در قرآن به رسول خدا توصیه می شود که « روی خود را به جانب دینی کن که هماهنگ با فطرت انسان و خلقت تمامی جهان است و این دین استوار است » ( روم/30) این آیه بزرگ به هماهنگی دین خدا با فطرت انسان و خلقت الهی اشاره می کند. هماهنگی با چنین دینی که منطبق با فطرت الهی و خلقت اوست نفس و قلب انسان را سلامت و متعادل می کند. چنین نفسی به شهادت قرآن از درون نیکی و بدی زندگی انسان را به او می آموزد ( سوره شمس/ 8) و انسان می تواند با اعتماد به ندای قلبش راه درست از نادرست را تشخیص دهد. از سوی دیگر قرآن تنها کالای سودمند برای انسان را « قلب سالم » معرفی می کند. قلب سالم، قلبی است که پاک از زنگار شرک به خدا باشد و چنین قلبی بر تعادل بوده و از یاد و ذکر خدا خالی نمی شود و ندای الهی در آن طنین انداز است.

   در کتاب تائو نیز مشابه چنین توصیه هایی بسیار مشاهده می شود: « خود را به روی تائو باز کنید سپس به عکس العملهای طبیعی خود اعتماد کنید هر چیزی در جای خود قرار می گیرد ».

تائو همچنان که گفته شد، قانون یا هنجار هستی است، و انسانی که طبق توضیحات بتواند خود را با این قانون هماهنگ کند بر تعادل نفس است و نفسش از درون او را راهنمایی می کند. چنین نفسی قابل اعتماد است و می توان به عکس العملهای طبیعیش توجه کرد و پیش رفت تا همه چیز زندگی سرجای خودش یعنی بر تعادل باشد. 

تطبیق آموزه های قرآن و تائو قسمت ششم « تزکیه »

در آموزه های قرآن تزکیه مقدمه هر خیر و خوبی است. تزکیه به معنای پاک کردن دل از تمامی تعلقات در جهت دل سپاری تمام و کمال به ذات الهی است. این معنا در ادبیات دینی با کلمات دیگری نیز بیان شده است مثلا در مناجات شعبانیه امام علی(علیه السلام) از کلمه « انقطاع » استفاده کرده که به معنای بریدن است. ایشان از خداوند تقاضا می کند که کمال بریدن از دیگران و اتصال به خودش را نصیب او فرماید. تنها در صورتی که انسان از تمامی بندها رها و سراسر توجه و محبتش معطوف خدا باشد، می تواند با هنجار هستی هماهنگ شده و هم آوا با تمامی هستی به سوی خدا صعودی تمام عیار را آغاز کند. مشابه همین مفاهیم در کتاب تائو نیز قابل مشاهده است: « فرزانه همیشه ذهنش را با تائو هماهنگ می سازد، این چیزی است که به او نور می بخشد. او چگونه می تواند ذهنش را با آن هماهنگ و یگانه کند؟ با نچسبیدن به هیچ ایده ای ».

تطبیق آموزه های قرآن و تائو قسمت پنجم «تعادل»

موضوع تعادل از کلیدی ترین مفاهیم حیات بشری است که در مکاتب مختلف معنوی و اخلاقی از جمله قرآن و تائو مورد تأکید بسیار است. به جرأت می توان گفت از منظر قرآن سعادت انسان در گرو یافتن تعادل نفسانی است چنانچه در آیات سوره شمس بعد از ده سوگند ضمن اشاره به آفرینش نفس انسان در وضعیت تعادل به این نکته اشاره می کند که سعادتمند کسی است که این وضعیت نفس را پاس بدارد و آن را آلوده نسازد و بد عاقبت کسی است که گوهر نفس را دفن کند و آن را پاس ندارد( قد افلح من زکیها و قد خاب من دسیها ).

   در تائو نیز اشارات زیادی به متعادل بودن و حفظ شخصیت راستین آدمی قابل مشاهده است.