هنجار هستی

هنجار هستی

چیزی شبیه تائو
هنجار هستی

هنجار هستی

چیزی شبیه تائو

شخصیت اکتسابی

به مناسبت شب قدر و شب شهادت امام علی علیه السلام مطلبی قرآنی و حدیثی را تقدیم حضور می کنم. از آیات قرآن این گونه استفاده می شود که سعادت و شقاوت انسان در گرو شخصیت اکتسابی انسان است که در قرآن با واژه «شاکله» به آن اشاره شده است. ظهور و بروز شاکله انسان در آن چیزهایی است که هرکس دوست دارد و یا از آن بیزار است بر همین اساس در روایات دین و ایمان انسان را همان حبّ و بغضهای او نامیده اند و نیز اشاره شده که در قیامت نیز انسان با همان چیزهایی محشور می شود که در دنیا دوست دار آنها بوده است. اگر این مطلب را بپذیریم این که واقعا بدانیم چه چیز را دوست داریم و یا از چه چیزی تنفر داریم زمینه بسیار خوبی برای شناخت شخصیت ماست و به علاوه رشد شخصیتی ما نیز در گرو ارتقاء همین تمایلات و تنفرات است. 
اشکال بسیار مهمی که در ساختار تربیتی جوامع انسانی بروز یافته است این است که شرایط پیرامونی ما اغلب خود را بر شخصیت ما تحمیل می کنند و ما به طور غیر واقعی آن چیزی را دوست داریم که محیط ما دوست داشتنش را به ما القا کرده است و از آن چیزی بیزاری می جوییم که محیط ما آن را منفور جلوه می دهد. این رویه مانع از این می شود که ما به زمینه های اصلی تمایل وتنافر در شخصیت خود توجه کنیم و پس از این توجه در صدد ارتقاء آنها برآییم. ادامه این روند رفته رفته امکان تشخیص این که چه چیزی واقعا برای ما خوب است و چه چیزی واقعا برای ما نا مناسب است را از ما گرفته و در مسیر زندگیمان به اصطلاح قرآن اسیر هوای نفس می شویم یا به اصطلاح امام علی (علیه السلام) « همج الرعاء » می شویم و باد ما را به هر سمت و سویی که بخواهد می برد و این باد اغلب ناشی از جریانات اجتماعی است که هدایت زندگی ما را بر عهده می گیرد چنین اشخاصی دیگر در جستجوی راه نجاتی برای خویش نیستند و به روزمرگی زندگی تن می دهند و برای فرار از لختی و یک نواختی کسالت بارِ زندگی به مخدرات و محرکات و آرام بخشها و شادی های زودگذر دل خوش می کنند و عمر را با این شیوه به بیهودگی می گذرانند. 
خدایا ما را از چنین ورطه ای نجات عنایت بفرما.

ماهیت دوگانه هستی و ضرورت حضور معنا در زندگی

مطالعات من در حوزه ادیان و اندیشه ها مرا به برخی فصل مشترکها رسانده است. نخست این که هستی ماهیت دوگانه دارد و هر چیزی در کنار خودش ضدی نیز دارد که انسان در مسیر حیاتش نمی تواند فقط به یک طرف ماجرا توجه کند این رویه خشک و سخت انسان را از نفس می اندازد بنابراین ثبات در زندگی در کنارش لزوم بی ثباتی را هم می پرورد ولی هنر انسانی که برای زندگیش هدف دارد تشخیص راهی است میان این دو (ثبات و بی ثباتی) تا در پرتو یک مانور هوشمندانه بتواند هدف اصلی حیات انسانی اش را که رشد شخصیت اوست محقق کند. نکته دیگر این است که زندگی هر انسانی نیازمند یک کانون یا معنایی است که در گرد آن باید اجزاء متفرق زندگی به جمعیت برسند این کانون از ضروریات زندگی است که نبود آن زندگی را از محتوا خالی کرده و به پوچی سوق می دهد. این کانون لزوما نباید یک موضوع دینی یا یک موضوع پیچیده فلسفی باشد بلکه به قول آقای نادرپور « زندگی را با چیزهای ساده پر باید کرد خریدن چند دانه سیب ترش می تواند به عمق فلسفه ملاصدرا باشد » اما نکته ای که در این بین باید در نظر داشت رشد این معنای کانونی است این معنا اگر رشد نکند کهنه می شود و هر چیزی کهنه ای می تواند دل زدگی بیافریند. اگر بخواهم عرایض را جمع بندی کنم مطلب مورد نظر حاوی دو نکته است یکی ضرورت توجه به ماهیت دوگانه هستی که سالک باید به هر دو بعد به ظاهر متضاد هستی توجه کند و بتواند در عین ثبات در سلوک در مواقع لزوم مانورهای درست که شاید نشانه بی ثباتی باشد را نیز انجام دهد تا هدف اصلی حیات که رشد و ارتقاء شخصیت آدمی است را محقق کند و نکته دیگر ضرورت حضور معنا در زندگی است که باید همیشه در مرکز زندگی بماند و سایر اجزاء حول آن شکل بگیرد و نکته ای هم اضافه شد و آن این که این معنا نیازمند نو شدن است. ببخشید اگر توضیحات من طولانی شد و احیانا موجب پیچیده تر شدن مطلب گردید.

ماهیت دوگانه هستی و ضرورت حضور معنا در زندگی

مطالعات من در حوزه ادیان و اندیشه ها مرا به برخی فصل مشترکها رسانده است. نخست این که هستی ماهیت دوگانه دارد و هر چیزی در کنار خودش ضدی نیز دارد که انسان در مسیر حیاتش نمی تواند فقط به یک طرف ماجرا توجه کند این رویه خشک و سخت انسان را از نفس می اندازد بنابراین ثبات در زندگی در کنارش لزوم بی ثباتی را هم می پرورد ولی هنر انسانی که برای زندگیش هدف دارد تشخیص راهی است میان این دو (ثبات و بی ثباتی) تا در پرتو یک مانور هوشمندانه بتواند هدف اصلی حیات انسانی اش را که رشد شخصیت اوست محقق کند. نکته دیگر این است که زندگی هر انسانی نیازمند یک کانون یا معنایی است که در گرد آن باید اجزاء متفرق زندگی به جمعیت برسند این کانون از ضروریات زندگی است که نبود آن زندگی را از محتوا خالی کرده و به پوچی سوق می دهد. این کانون لزوما نباید یک موضوع دینی یا یک موضوع پیچیده فلسفی باشد بلکه به قول آقای نادرپور « زندگی را با چیزهای ساده پر باید کرد خریدن چند دانه سیب ترش می تواند به عمق فلسفه ملاصدرا باشد » اما نکته ای که در این بین باید در نظر داشت رشد این معنای کانونی است این معنا اگر رشد نکند کهنه می شود و هر چیزی کهنه ای می تواند دل زدگی بیافریند. اگر بخواهم عرایض را جمع بندی کنم مطلب مورد نظر حاوی دو نکته است یکی ضرورت توجه به ماهیت دوگانه هستی که سالک باید به هر دو بعد به ظاهر متضاد هستی توجه کند و بتواند در عین ثبات در سلوک در مواقع لزوم مانورهای درست که شاید نشانه بی ثباتی باشد را نیز انجام دهد تا هدف اصلی حیات که رشد و ارتقاء شخصیت آدمی است را محقق کند و نکته دیگر ضرورت حضور معنا در زندگی است که باید همیشه در مرکز زندگی بماند و سایر اجزاء حول آن شکل بگیرد و نکته ای هم اضافه شد و آن این که این معنا نیازمند نو شدن است. ببخشید اگر توضیحات من طولانی شد و احیانا موجب پیچیده تر شدن مطلب گردید.