سه فرهنگ ایرانیان

دکتر سروش:  

ما حامل سه فرهنگیم( فرهنگ اسلامی، فرهنگ ایرانی، فرهنگ غربی ) مصلحانی که عزم خدمت به این کشور دارند نباید از این مبدأ حرکت کنند که آنچه میان ما نروییده است با ما بیگانه و بلکه دشمن است. این رأی رأی ویرانگری است. دوم این که در پی این نباشند که یک فرهنگ را به طور دربست غلبه قطعی به فرهنگهای دیگر بخشند. سوم این ملاک خودی بودن متعلق به سرزمین [ یا دین ] ما بودن نیست. ملاک خودی بودن حق بودن است و مقبول خودیها افتادن. چهارم این که هر فرهنگ عناصری داردکه باید از آنها توبه کرد و عناصری هم دارد که باید با آنها آشتی کرد و به عبارت دیگر از یک حیث ما متکی به فرهنگیم و از حیث دیگر متکای آنیم( فرهنگ به ما تکیه دارد، و باید آن را پاس بداریم ). پنجم این که ارجی که به این فرهنگ ها نهاده می شود، کوششی است برای گشودن دریچه آنها به روی یکدیگر، آشناتر کردن آنها با یکدیگر و شستشوی مستمر این فرهنگها از خرافه ها و از زوائد فرهنگ کش. ششم داد و ستد عزتمندانه را با تقلید ذلیلانه و بی حجت و مرعوب شدنهای ستم کشانه و زبونانه و جبوبانه( از روی ترس ) یکی نگرفتن و هفتم بر جبر عجز آفرین تاریخ و بر مروجان آن نفرین نفرستادن و چالاک و توانا و مختار در عرصه مبادلات فرهنگی ایستادن و پاسبانی حق اختیار کردن و فرهنگ قومی و اسلامی خود را پایان یافته نشمردن. ( برگرفته از کتاب: رازدانی و روشنفکری و دینداری ).