ایران بین دو انقلاب، قسمت سیزدهم (تشکیل مجلس)

     مجلس مؤسسان برای تدوین قانون مجلس آینده در تهران تشکیل شد. شاهزادگان، روحانیون، اعیان، تجار پردرآمد، مالکان و پیشه وران پر درآمد اعضای این مجلس بودند. آنها تعیین کردند که مجلس باید 156 نماینده داشته باشد. سهم تهران 60 نماینده تعیین شد. پیروزی مشروطه فعالیتهای اجتماعی، سیاسی و مطبوعاتی را شدت بخشید و جو شور و نشاط بسیاری در جامعه برانگیخت به طوری که در مدت کوتاهی شش روزنامه داخلی به بیش از100عدد افزایش یافت. برجسته ترین نشریه ها را همان گروه های مخفی پیش گفته می نوشتند.

    مجلس ملی در مهرماه گشایش یافت و نقش مهم طبقه متوسط سنتی در ترکیب آن مشهود بود. 26% نمایندگان اصناف، 20% روحانیون، 15% از تجار بودند. از نظر گرایش سیاسی این نمایندگان به سه شاخه سلطنت طلبها، میانه روها یا معتدلها و لیبرالها تقسیم می شدند. گروه اول نقش چندانی نداشتند و از میان شاهزادگان، ملاکان انتخاب می شدند معتدلها اکثریت مجلس را در اختیار داشتند که تحت رهبری محمد علی شالفروش و حاج امین الضرب که از ثروتمندترین افراد ایران بود. معتدلها از حمایت طباطبایی و بهبهانی برخوردار بودند. آزادی خواهان روشنفکران را نمایندگی می کردند که توسط تقی زاده از تبریز و یحیی اسکندری از تهران رهبری می شدند اینها قلّت جمعیتشان(21 نفر) را با کیفیت بالا جبران می کردند. عزم جزمی هم داشتند. اینها به اصلاحات وسیع دل بسته بودند اما در پیشبرد اهدافشان جانب احتیاط را رعایت می کردند. در قانون اساسی که توسط مجلس تدوین شد، مجلس دست بالا را در اداره کشور داشت. شاه قانون اساسی را در 9 دی پنج روز قبل از مرگش امضاء کرد.